GERARDUS MERCATOR
HAYATI (1512-1594)
Gerçek adı Gerard De Kremer olan Gerardus Mercator, Belçika topraklarında yer alan Flandre’de 1512 yılında doğdu ve Almanya’nın sınırlarında yer alan Duisburg ’da 1594 yılında vefat etti.1532 ’
de louvain üniversitesi’ nde
tamamladığı felsefe ve tanrı
bilim öğreniminin ardında matematik,
astronomi ve coğrafya ilgi duymaya
başladı. ve bu
alanlardaki bilgilerini, dönemin en ünlü
bilim adamlarından biri olan Gemma
Frisius’un yardımıyla kısa süre
içinde geliştirmeyi başardı.Bir yandan da
ünlü bir oymacı olan,Gaspar Van der Heyden'in atölyesinde
çalışıyor ve harita, küre ve çeşitli astronomi gereçlerinin yapımı için
gerekli teknikleri öğreniyordu. İki yıl içinde başarılı bir harita
ve küre yapımcısı haline gelmiş,
1537’ de bir dünya haritasının, yer küre yi ve gökyüzünü gösteren iki
kürenin ve bir kutsal topraklar
haritasının yapımını tamamlamıştı.Kutsal Roma Germen İmparatoru v.
Karl’a sunduğu harita ve küreler
sayesinde saray çevresine girdiği
halde 1544’te Protestanlık’ı savunmakta oluşu yüzünden tutuklanan Mercator,
louvian üniversitesi yöneticilerinin yardımıyla kısa sürede kurtulduysa da
cezalandırma korkusunu içinden
atamadı ve 1552’ de Duisburg’a yerleşti. gidişinden iki yıl sonra, yapımına louvain’de
başladığı on beş yapraklı büyük bir Avrupa haritasını tamamladı. Bu
haritada ptole-maios’un teknikleri
kullanılarak hazırlanan haritalarda
gereğinden uzun olarak gösterilen Akdeniz’in enlem boyunu 62 dereceden 53 dereceye indirmiş, Baltık Denizi ile
Karadeniz arasındaki alanı gerçek boyutlarına uygun biçimde genişletmiş ve
böylece haritacılığın gelişimi için son
derece önemli bir aşamayı
gerçekleştirmişti. 1563’te lorrain’ dolaşarak bu bölgenin bir haritasını çıkaran Mercator, ertesi yıl çizdiği sekiz yapraklı
Britanya adaları haritasını yayımladı. Aynı yıl kleve dükalığı’ının
kozmograflığına atandı. 1569’da nova et
aucta orbis terrae descripto ad usum navigantium accomodata (yer yuvarlağının
denizcilikte kullanmaya uygun yeni ve geliştirilmiş tanımı”) başlığını
taşıyan anıtsal dünya
haritasını ortaya koydu. Bu haritanın çizimin- de
kendi adıyla bilenen projeksiyonu
ilkez kullanmış ve denizcilerin
haritalardaki yanılsamalardan dolayı
rota belirlemede karşılaştıkları
güçlüklere çözüm getirmeyi başarmıştı. Aynı yıl
chronologia(kronoloji) adlı bir kitapçıkta, gerçekleştirmeyi tasarladığı ve atlas sive cosmographicae
meditationes de fabrica mundi et
fabricati figura(“Atlas ya da yer’in
yapısı ve yüzey biçimleri
üstüne kozmografik düşünceler”)
adını verdiği görkemli bir
kozmografya çalışmasının ana hatlarını açıkladı.1572’de Avrupa haritasını gözden geçirilmiş yeni
bir baskısını
hazırladı,1578’de köln’ de
tabulae geographicae CI. Ptolemaei
ad mentem auctoris
restitutae et emendatae (“ptolemaios’un coğrafya haritaları üstüne
düşünceler “) adlı
bir kitap yayımlayarak
ptolemaios dönemine ait 27 haritanın eleştirel
bir değerlendirmesini
yaptı.1584’te bu çalışmasını latince olan
asıl metinlerle birlikte yeniden yayımladı. Bir
yandan da büyük bir atölye
kurarak chronologia’ da açıkladığı tasarısını
gerçekleştirmeye koyulan
Mercator, oğulları ve torunlarının da
yardımıyla ham bilgilerin derlemesinden
son çizime kadar bütün haritacılık işlemlerini kapsayan
bir çalışma dizgesi kurdu ve çağdaş atlasların oluşturulmasının yolunu açtı.ancak,1585’te Fransa, Belçika ve almanya’yı kapsayan 51
haritalık ilk bölümünü, dört yıl
sonra da italya, balkanlar ve yunanistan’ı kapsayan 23 haritalık ikinci bölümünü
yayımladığı büyük Avrupa atlasını tamamlayamadan öldü.
Mercator’un en büyük yapıtı olan atlas’ın son bölümü oğlu Rumold Mercator tarafından
yayıma hazırlandı Mercator
‘un , ayrı ayrı yayımlanan üç
bölümün bir araya getirilmesiyle ortaya
çıkan 107 haritalık bir yapıtına
simge olarak seçtiği, yunan
mitolojisinde yer’i ve gökyüzünü taşıyan yarıtanrı atlas’ın adı daha sonra
bu tür toplu haritaların
tümü için kullanılmaya başlandı.
coğrafya alanında asıl büyük ününü mercator projeksiyonuyla kazanan Mercator’un önemi, bu projeksiyonu bulmuş yada ilk kez kullanmış olmasında değil, bu projeksiyonun uygulanma yöntemine getirdiği yeniliktedir. Öncedende bilinen bu projeksiyon, gerçekte kutuplara doğru birbirine yaklaşan meridyenleri düz bir harita üzerinde dik ve paralel olarak gösterme ilkesine dayanmaktaydı.Mercator meridyenler arasındaki uzaklıkların yapay olarak genişlemesiyle orantılı bir biçimde paralelller arasındaki uzaklıkları da artırarak yeryüzü şekillerinin aslına uygunluğunun korunmasını ve böylece denizciler tarafından seyir hattının bütün meridyenlerle aynı açıyı yapacak biçimde düz bir çizgiyle belirlenmesini sağladı. Bu pratik çözümü getiren haritanın tek sakıncası Grönland ve Avustralya gibi kutuplara yakın karaları olduğundan daha büyük göstererek bir bütün olarak dünya haritasında aldatıcı bir görünüme yol açmasıdır. Bu sakıncanın harita dışındaki bazı işlemlerle giderilmesi gerekir.
Mercator’un çalışmaları
ptolemaios’un haritalarına dayanan orta çağ
coğrafya geleneklerinden tam bir kopmayı değilse bile, önemli bir
ayrılmayı yansıtmaktadır. Rönesans’ın en
büyük coğrafyacısı sayılan
Mercator,akademik harita çizimi ile denizciliğin pratik gereksinimleri arasında
bir yakınlaşma sağlayarak bu alanda yeni bir çığır başlatmış ve bilim
ile teknoloji arasında
dinamik bir birliğin yaratılması
yönünde önemli bir adım atmıştır.
ESERLERİ VE ÇALIŞMALARI:
1."yer yuvarlağının denizcilikte kullanmaya uygun yeni ve geliştirilmiş tanımı" başlığını taşıyan anıtsal dünya haritası
2."atlas ya da yer’in yapısı ve yüzey biçimleri üstüne kozmografik düşünceler" adını verdiği görkemli bir kozmografya çalışmasının ana hatlarını açıkladı
3.“ptolemaios’un coğrafya haritaları üstüne düşünceler kitabı
4. ilk harita projeksiyonu bulmuş
5. 107 haritalık yapıtın bir araya getirildiği Atlas eseri
KAYNAK:
1. https://www.google.com.tr/search?q=gerardus+mercator++HAYATI&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjk84Cn8Y7hAhURExQKHSnzAo8Q_AUIDigB&biw=1366&bih=657#imgrc=L6Jzdb6aqFJLHM:
2. https://cografyabilim.wordpress.com/tag/gerardus-mercator-kimdir/
3. http://www.filozof.net/Turkce/tarih/tarihi-kisilikler-sahsiyetler/62-tarih/tarihi-sahsiyetler-kisilikler/19768-gerardus-mercator-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi.html?showall=&start=1
4.https://www.hkmo.org.tr/hakkimizda/meslegimiz/haritalarda_projeksiyon_kavrami.php
5. https://www.google.com.tr/search?q=mercator&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjUsbbPxJjhAhWIZlAKHfcrAWcQ_AUIDigB&biw=1366&bih=657#imgrc=_DoOTg3JfLaCCM:
6. http://dergi.ituieee.com/kulturel/her-seyin-yalan-oldugu-harita-merkator-projeksiyonu
KAYNAK:
1. https://www.google.com.tr/search?q=gerardus+mercator++HAYATI&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjk84Cn8Y7hAhURExQKHSnzAo8Q_AUIDigB&biw=1366&bih=657#imgrc=L6Jzdb6aqFJLHM:
2. https://cografyabilim.wordpress.com/tag/gerardus-mercator-kimdir/
3. http://www.filozof.net/Turkce/tarih/tarihi-kisilikler-sahsiyetler/62-tarih/tarihi-sahsiyetler-kisilikler/19768-gerardus-mercator-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi.html?showall=&start=1
4.https://www.hkmo.org.tr/hakkimizda/meslegimiz/haritalarda_projeksiyon_kavrami.php
5. https://www.google.com.tr/search?q=mercator&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjUsbbPxJjhAhWIZlAKHfcrAWcQ_AUIDigB&biw=1366&bih=657#imgrc=_DoOTg3JfLaCCM:
6.http://dergi.ituieee.com/kulturel/her-seyin-yalan-oldugu-harita-merkator-projeksiyonu
